Tết Đoan Ngọ – Nét Đẹp Văn Hóa Của Người Việt

Tết Đoan Ngọ, còn gọi là Tết diệt sâu bọ, là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng và mang đậm bản sắc văn hóa của người Việt Nam. Diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm, Tết Đoan Ngọ không chỉ là dịp để gia đình sum họp, mà còn là thời điểm để con người thể hiện sự hòa hợp với thiên nhiên và cầu mong cho một mùa vụ bội thu.

Lịch Sử và Ý Nghĩa

Theo truyền thuyết, vào ngày này, sâu bọ thường phát triển mạnh mẽ và gây hại cho mùa màng. Người Việt tin rằng việc thực hiện các nghi lễ đặc biệt trong ngày này sẽ giúp diệt trừ sâu bọ, bảo vệ mùa màng và sức khỏe của con người.

Cái tên “Đoan Ngọ” bắt nguồn từ chữ “Đoan” có nghĩa là mở đầu, “Ngọ” là giờ ngọ (khoảng 11 giờ đến 13 giờ trưa), vì vậy “Đoan Ngọ” có thể hiểu là bắt đầu lúc giữa trưa. Đây là thời điểm mặt trời đạt đỉnh, dương khí mạnh mẽ nhất, là lúc thích hợp để thực hiện các nghi lễ xua đuổi tà ma và sâu bệnh.

Các Hoạt Động Ngày Tết Đoan Ngọ:

1. Ăn rượu nếp: Đây là món ăn đặc trưng không thể thiếu trong Tết Đoan Ngọ. Người Việt tin rằng việc ăn rượu nếp vào buổi sáng mùng 5 tháng 5 âm lịch sẽ giúp tiêu diệt các loại sâu bọ, ký sinh trong cơ thể. Rượu nếp thường được làm từ gạo nếp, được ủ men cho lên men tự nhiên, có vị ngọt, cay và mùi thơm đặc trưng.
2. Hoa quả mùa hè: Các loại hoa quả như mận, đào, vải, chôm chôm cũng thường được dùng trong ngày này. Người ta tin rằng ăn hoa quả vào buổi sáng sớm sẽ giúp làm sạch ruột, tốt cho hệ tiêu hóa.
3. Bánh tro (bánh ú): Đây là loại bánh đặc biệt làm từ gạo nếp, được gói bằng lá tre và luộc chín. Bánh tro có vị thanh mát, giúp giải nhiệt cơ thể trong những ngày hè nóng bức.
4. Làm lễ cúng: Các gia đình thường bày mâm cúng gồm hoa quả, bánh tro, rượu nếp và các vật phẩm khác để cúng tổ tiên, cầu mong sức khỏe và mùa màng bội thu.

Tết Đoan Ngọ, với những phong tục và ý nghĩa đặc biệt của mình, không chỉ là một ngày lễ để diệt sâu bọ, bảo vệ mùa màng mà còn là dịp để con người hòa mình vào thiên nhiên, gìn giữ và phát huy những nét đẹp văn hóa truyền thống. Đó cũng chính là lý do mà ngày lễ này vẫn luôn có một vị trí quan trọng trong lòng người Việt, dù thời gian có trôi qua bao lâu.